భారత్–పాకిస్థాన్ సంబంధాలలో సింధూ జలాల ఒప్పందం కీలకమైన అంశంగా మారింది. పహల్గామ్‌ ఉగ్రదాడి తర్వాత భారత్ సింధూ జలాల ఒప్పందాన్ని రద్దు చేసే దిశగా అడుగులు వేయడం పాకిస్థాన్‌ను ఒత్తిడిలోకి నెట్టివేసింది. ఈ నిర్ణయం పాకిస్థాన్ ఆర్థిక, వ్యవసాయ రంగాలపై తీవ్ర ప్రభావం చూపనుంది. పాక్‌ ఇప్పుడు చర్చలకు సిద్ధమని ప్రకటిస్తూ ఒప్పందాన్ని పునఃసమీక్షించాలని భారత్‌ను వేడుకుంటోంది. సింధూ జలాల ఒప్పందం 1960లో భారత్, పాకిస్థాన్ మధ్య, ప్రపంచ బ్యాంకు మధ్యవర్తిత్వంతో కుదిరింది. ఈ ఒప్పందం ప్రకారం, సింధూ నదీ వ్యవస్థలోని ఆరు నదులను రెండు దేశాల మధ్య పంచుకున్నారు. బియాస్, రావి, సట్లెజ్‌ నదుల నీటిని భారత్‌కు, సింధూ, జీలం, చీనాబ్‌ నదుల నీటిని పాకిస్థాన్‌కు కేటాయించారు. ఈ ఒప్పందం రెండు దేశాల మధ్య అనేక యుద్ధాలు, ఉద్రిక్తతలు ఉన్నప్పటికీ, దాదాపు ఆరు దశాబ్దాలుగా కొనసాగుతోంది. ఇది అంతర్జాతీయంగా విజయవంతమైన నీటి పంపిణీ ఒప్పందంగా పరిగణించబడుతుంది.
పాకిస్థాన్ ఆర్థిక వ్యవస్థలో వ్యవసాయం కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది, ఇందులో సింధూ నది ప్రధానమైన నీటి వనరు. దాదాపు 80% వ్యవసాయ భూములు ఈ నీటిపై ఆధారపడతాయి. భారత్‌లోనూ జమ్మూ–కాశ్మీర్, పంజాబ్, హిమాచల్‌ ప్రదేశ్‌ వంటి రాష్ట్రాలు ఈ నదులపై ఆధారపడతాయి. భారత్ తన నియంత్రణలోని నదుల నీటిని పూర్తిగా ఉపయోగించుకునేందుకు, ఆనకట్టలు, జలాశయాల నిర్మాణాన్ని వేగవంతం చేసింది. జమ్మూ–కాశ్మీర్‌లో కొత్త జలవిద్యుత్‌ ప్రాజెక్టులను ప్రారంభించడం, నీటి ప్రవాహాన్ని నియంత్రించడం వంటి చర్యలు పాకిస్థాన్‌లో ఆందోళన రేకెత్తించాయి. ఈ చర్యలు పాకిస్థాన్‌కు నీటి కొరతను సృష్టించే అవకాశం ఉందని నిపుణులు హెచ్చరిస్తున్నారు.
సింధూ నదీ వ్యవస్థ నీటిపై ఆధారపడిన పాకిస్థాన్ వ్యవసాయ రంగం ఈ చర్యల వల్ల తీవ్రంగా దెబ్బతినే ప్రమాదం ఉంది. పంజాబ్, సింధ్‌ ప్రాంతాలలో సాగునీటి కొరత ఏర్పడితే, ఆహార ధాన్యాల ఉత్పత్తి తగ్గి, ఆర్థిక సంక్షోభం తీవ్రమవుతుంది. ఇప్పటికే ఆర్థిక సమస్యలతో సతమతమవుతున్న పాకిస్థాన్‌కు ఇది మరింత ఒత్తిడిని కలిగిస్తుంది. సింధూ జలాల ఒప్పందం అంతర్జాతీయ ఒప్పందం కావడంతో, దాన్ని రద్దు చేయడం లేదా ఉల్లంఘించడం వల్ల భారత్‌పై అంతర్జాతీయ ఒత్తిడి పెరిగే అవకాశం ఉంది. పాకిస్థాన్ ఈ అంశాన్ని ప్రపంచ బ్యాంకు, ఐక్యరాజ్య సమితి వంటి వేదికలలో లేవనెత్తేందుకు ప్రయత్నిస్తోంది. భారత్ దఢమైన వైఖరి పాకిస్థాన్‌ను చర్చల బాట పట్టేలా చేసింది.
గతంలో ఉగ్రవాదంపై భారత్ ఆరోపణలను తోసిపుచ్చిన పాకిస్థాన్, ఇప్పుడు దౌత్యపరమైన చర్చల ద్వారా సమస్య పరిష్కరించేందుకు ఆసక్తి చూపుతోంది. పాకిస్థాన్ తన ఆర్థిక, వ్యవసాయ సమస్యలను అంతర్జాతీయంగా లేవనెత్తి, భారత్‌పై ఒత్తిడి తెచ్చేందుకు ప్రయత్నిస్తోంది. చైనా, సౌదీ అరేబియా వంటి మిత్ర దేశాల మద్దతు కోరుతూ, సింధూ జలాల సమస్యను రాజకీయంగా ఉపయోగించే అవకాశాన్ని వెతుకుతోంది. మరోవైపు భారత్ తన నియంత్రణలో ఉన్న నదులపై జలవిద్యుత్‌ ప్రాజెక్టులను వేగవంతం చేస్తోంది. కిష్ట్వార్, రత్లే వంటి ప్రాంతాలలో కొత్త ఆనకట్టల నిర్మాణం, నీటి నిల్వ సామర్థ్యాన్ని పెంచడం వంటి చర్యలు పాకిస్థాన్‌కు నీటి ప్రవాహాన్ని తగ్గించే అవకాశం ఉంది. సింధూ జలాల ఒప్పందంపై భారత్ తీసుకున్న కఠిన నిర్ణయం పాకిస్థాన్‌ను ఆర్థిక, వ్యవసాయ సంక్షోభం వైపు నెట్టివేసింది. సింధుజలాలపై చిక్కు వీడాలంటే ఉగ్రవాదుల లెక్కతేలాల్సిందే అని భారత్ పట్టదలగా ఉంది. భారతదేశం దౌత్య ఎత్తులతో పాకిస్థాన్ ఇరకాటంలో పడుతోంది.
